Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność wpływającą na środowisko ma obowiązek rozliczenia się z urzędem w zakresie emisji zanieczyszczeń, składowania odpadów czy innych form oddziaływania na ekosystem. Zbliżający się 31 marca 2025 roku to termin składania sprawozdania w zakresie korzystania ze środowiska. Obowiązek ten wynika z Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2024 r., poz. 54, z późn. zm.). Kogo dotyczą przepisy i jakie są konsekwencje ich niedopełnienia?
Obowiązek sprawozdawczy – kogo dotyczy?
Podmiotami zobowiązanymi do składania sprawozdania w zakresie korzystania ze środowiska są:
- przedsiębiorcy,
- osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie (np. uprawy rolne, hodowla zwierząt, ogrodnictwo, leśnictwo, rybactwo śródlądowe),
- jednostki organizacyjne niebędące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców,
- osoby fizyczne, jeśli ich działalność wymaga posiadania pozwoleń środowiskowych.
Obowiązek ten dotyczy nie tylko dużych firm, ale także jednoosobowych działalności gospodarczych, jeśli ich działalność powoduje emisję gazów, pyłów czy inne formy oddziaływania na środowisko.
Jakie działalności podlegają obowiązkowi sprawozdawczemu?
Zgodnie z przepisami, obowiązek dotyczy przedsiębiorstw oraz instytucji, które w ramach swojej działalności:
- Emitują gazy i pyły do powietrza – na przykład poprzez:
- eksploatację pojazdów firmowych (spalanie paliwa: benzyny, oleju napędowego, gazu),
- ogrzewanie budynków przy użyciu paliw (gaz, olej opałowy, pelet, węgiel),
- prowadzenie procesów przemysłowych (malarnie, lakiernie, spawalnie, galwanizacje, obróbka drewna).
- Składowanie odpadów – dotyczy firm, które składowują odpady we własnym zakresie, bez przekazywania ich do uprawnionych odbiorców.
- Posiadają uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych – podmioty uczestniczące w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych również muszą przedstawić stosowne raporty.
Jeżeli firma prowadzi działalność w którejkolwiek z powyższych kategorii, konieczne jest sprawdzenie, czy podlega obowiązkowi sprawozdawczemu i czy powinna uiścić opłaty za korzystanie ze środowiska.
Kiedy powstaje obowiązek wniesienia opłaty?
Nie każdy podmiot objęty obowiązkiem składania sprawozdania musi wnosić opłaty. Kluczowe są tu progi określone w przepisach:
- Jeśli kwota wyliczonej opłaty nie przekracza 800 zł dla jednego rodzaju korzystania ze środowiska, firma jest zwolniona z obowiązku jej uiszczenia, ale nadal musi przygotować dokumentację.
- Jeśli kwota opłaty nie przekracza 100 zł, nie ma obowiązku składania ani sprawozdania, ani samej opłaty.
Należy jednak pamiętać, że dokumentacja związana z obliczeniem opłat powinna być przechowywana w firmie i dostępna dla organów kontrolnych.
Jak i gdzie złożyć sprawozdanie?
Sprawozdanie dotyczące korzystania ze środowiska należy złożyć do odpowiedniego Urzędu Marszałkowskiego. Właściwość urzędu określana jest na podstawie:
- miejsca prowadzenia działalności,
- miejsca rejestracji firmy (w niektórych przypadkach).
Warto sprawdzić, który urząd jest właściwy, aby uniknąć niepotrzebnych komplikacji związanych z przekazywaniem dokumentacji.
Konsekwencje braku złożenia sprawozdania
Niedopełnienie obowiązku złożenia sprawozdania w terminie może skutkować:
- koniecznością zapłaty zaległych opłat z naliczonymi odsetkami,
- karami administracyjnymi nałożonymi przez organy nadzorujące,
- możliwością wszczęcia postępowania kontrolnego przez odpowiednie instytucje.
Brak dokumentacji może także skomplikować przyszłe audyty środowiskowe oraz ubieganie się o certyfikaty ekologiczne.
Dlaczego warto zająć się tym wcześniej?
Przedsiębiorcy powinni już teraz przygotować się do rozliczeń, ponieważ zebranie odpowiednich danych może wymagać czasu. Dobrą praktyką jest wcześniejsze skontaktowanie się z księgowością lub specjalistą ds. ochrony środowiska, który pomoże w prawidłowym naliczeniu opłat.
Niektóre firmy decydują się na skorzystanie z usług doradców środowiskowych, co może być szczególnie pomocne w przypadku bardziej skomplikowanych procesów produkcyjnych czy działalności wymagających szczególnych pozwoleń.
Podsumowanie
31 marca 2025 roku to ostateczny termin na złożenie sprawozdania w zakresie korzystania ze środowiska. Obowiązek ten dotyczy wielu przedsiębiorców oraz instytucji, które w ramach swojej działalności emitują gazy lub pyły do atmosfery, składowują odpady lub uczestniczą w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.
Nieprzekazanie wymaganej dokumentacji w terminie może skutkować karami oraz obowiązkiem uregulowania zaległych należności wraz z odsetkami. Dlatego warto z wyprzedzeniem sprawdzić, czy firma podlega obowiązkowi sprawozdawczemu, i przygotować odpowiednią dokumentację.
Aby uniknąć problemów, dobrze jest już teraz rozpocząć zbieranie danych, a w razie wątpliwości pamiętaj, że zawsze możesz skonsultować się ze mną.